ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Οι παρακάτω διαδροµές, που το Μεγαλύτερο Μέρος τους είναι σε λιθόστρωτα παλιά είναι µερικές µόνο από τις πολλές που προσφέρονται στους λάτρεις της πεζοπορίας. 1 ΦΑΛΑΤΑΔΟΣ - ΜΑΓΓΑΝΑΡΙ - ΠΛΑΤΥ - ΑΚΤΗ ΛΙΒΑΔΑΣ
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδρομή, με το µμεγαλύτερο μέρος της σε λιθόστρωτο μονοπάτι. με αφετηρία το όμορφο Φαλατάδο, βαδίζοντας στις σκιερές όχθες του ποταμού της περιοχής Μέσα σε πυκνή βλάστηση από πλατάνια και βελανιδιές θα εξερευνήσετε τοποθεσίες µε παλιούς νερόΜυλους, στη θέση «Λυδάκια», θα σας εντυπωσιάσουν οι αποσαθρωµένοι γρανιτόλιθοι, ένα ευφάνταστο γλυπτό της φύσης. Μέσω των ειδυλλιακών περιοχών Πλατύ και Μαγγανάρι, καταλήγετε στον Όρµο της Λιβάδας, µιας πανέµορφης και πεντακάθαρης παραλίας. Αν το επιθυΜείτε, µπορείτε να βαδίσετε λίγο ακόμη ως το Φάρο της Λιβάδας, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού.
2 ΞΙΝΑΡΑ - ΞΩΜΠΟΥΡΓΟ - ΚΟΥΜΑΡΟΣ - ΣΚΑΛΑΔΟΣ- ΚΡΟΚΟΣ - ΣΜΑΡΔΑΚΙΤΟ - ΤΑΡΑΜΠΑΔΟΣ - ΚΑΜΠΟΣ - ΛΟΥΤΡΑ – ΠΕΡΑΣΤΡΑ
Αυτή η πεζοπορική διαδρομή, αν και είναι μεγάλη και κουραστική αξίζει γιατί θα σας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσετε αρκετά χωριά της ενδοχώρας διασχίζοντάς τα και να θαυΜάσετε το όμορφο φυσικό τοπίο. Με αφετηρία το χωριό Ξινάρα, έδρα του δήΜου Εξωµβούργου, όπου δεσπόζει το Μεγαλόπρεπο κτίριο της καθολικής αρχιεπισκοπής, ανηφορίζετε προς το Ξώµπουργο που υψώνεται επιβλητικά πάνω από το χωριό. Στην κορυφή του Κάστρου η πανοραµική θέα θα σας μαγέψει, ενώ τα διάσπαρτα ερείπεια θα σας υπενθυμίσουν παλιές δόξες του νησιού. Στη συνέχεια, περνάτε από τον ΚουΜάρο, στην πλαγιά του βουνού «Φούρκα», µε θέα την κοιλάδα της Κώμης και τα χωριά της. Έχοντας δεξιά σας το Μοναδικό τοπίο της Βώλαξ µε τους παράξενους γρανιτένιους σχηματισμούς, θα κατηφορίσετε προς το πλησιέστερο χωριό, το Σκαλάδο. Στη συνέχεια, κατηφορίζοντας θα συναντήσετε τον Κρόκο, γραφικό χωριό Μέσα σε δροσερή ρεματιά. Η πορεία ακολούθως μετατρέπεται σε ανηφορική αλλά είναι ευχάριστη, καθώς βαδίζετε σε μονοπάτι που διασχίζει καλλιεργηΜένες εκτάσεις µε νερά και οπωροφόρα δέντρα. Συναντώντας στο διάβα σας γραφικά ξωκλήσια, περιστεριώνες, αλώνια, ανεμόμυλους θα φτάσετε στο Σµαρδάκιτο, χωριό µε ωραία θέση και αρχιτεκτονική, και µε την δροσερή πηγή, όπου και θα ξαποστάσετε. Συνεχίζοντας προς τον Ταραµπάδο, θα απολαύσετε το ειδυλλιακό θέαΜα των περίτεχνων περιστεριώνων που βρίσκονται διάσπαρτοι στην περιοχή και είναι από τους µεγαλύτερους και καλύτερα διατηρηµένους του νησιού. Ακολούθως, θα προχωρήσετε προς τον Κάµπο, κι από κει θα κατηφορίσετε προς τα Λουτρά, χωριό καταπράσινο, έδρα των Ουρσουλινών και Ιησουϊτών µοναχών. Τέλος, φτάνετε στο τέρμα της διαδρομής, στην Περάστρα, προχωρώντας παράλληλα σχεδόν στο ρέµα της Κώµης, ανάµεσα σε πικροδάφνες και λυγαριές και διασχίζοντας παλιά πέτρινα γεφύρια και λιθόστρωτα δροµάκια.
3 ΜΟΝΗ ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ - ΜΟΥΝΤΑΔΟΣ - ΣΜΠΕΡΑΔΟΣ - ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ – ΞΩΜΠΟΥΡΓΟ
Αυτή τη διαδροµή, Μπορείτε να την ξεκινήσετε από τη Μονή Κεχροβουνίου και να καταλήξετε στο Ξώµπουργο ή και αντίστροφα. Αν αποφασίσετε να την πραγΜατοποιήσετε, έχετε υπόψη πρέπει να έχετε αντοχές σε κατήφορο και ανήφορο, μια και θα κατευθυνθείτε από το ένα ύψωμα του νησιού προς το άλλο. Από το Μοναστήρι ξεκινά λιθόκτιστο φιδωτό µονοπάτι που κατηφορίζει την πλαγιά µε τα χωράφια και τις πεζούλες, τους στάβλους και τα αλώνια και καταλήγει στο χωριό Μουντάδος. Εδώ θα μπορέσετε να δροσιστείτε πίνοντας νερό από την πηγή. Στη συνέχεια, περνώντας λιθόκτιστο γεφύρι και αφήνοντας στα δεξιά την καταπράσινη Καρυά και το λόφο του «Κολοκυθά» µε τον ερειπωμένο ανεμόμυλο, θα φτάσετε στα χωριά Σµπεράδο και Τριπόταµο. Οι δυο αυτοί παραδοσιακοί οικισµοί µε τους αµέτρητους περιστεριώνες, τις λιθόκτιστες βρύσες και τα ξωκλήσια που τους περιβάλλουν θα σας γοητεύσουν. Μετά τον Τριπόταµο, ο δρόµος γίνεται ανηφορικός και συµπίπτει µε τον αρχαίο δρόµο προς το Ξώµπουργο. Η διαδροΜή, περνώντας µέσα από τα ερείπια της αρχαίας πόλης µε κατάλοιπα του επιβλητικού αρχαϊκού τείχους, τα διάφορα κτίσµατα και το ιερό της Δήµητρας, καταλήγει στους πρόποδες του βράχου που φιλοξένησε για αιώνες το µεσαιωνικό Κάστρο του νησιού. Μάλιστα, η περιήγηση µπορεί να ολοκληρωθεί µε µια ξενάγηση στη Μονή της Ιεράς Καρδίας του Ιησού, αλλά και µε ανάβαση στο Φρούριο, για όσους φυσικά αντέχουν.
4 ΚΙΟΝΙΑ - ΚΤΙΚΑΔΟΣ - ΣΜΟΥΡΔΙΑ - ΒΑΡΥ - ΠΟΛΕΣ – ΧΩΡΑ
Δυο µικρότερες πορείες αυτής της διαδροµής είναι αυτές που συνδέουν τα χωριά Κτικάδο και Χατζηράδο µε τα Κιόνια, όρµο µε οικισµό και αρχαιολογικό χώρο, όπου βρίσκονται τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα και της Αµφιτρίτης. Είναι σχετικά σύντοµες και ξεκούραστες πορείες, αφού είναι κατηφορικές, αλλά και ευχάριστες µε εξαιρετική θέα στην γαλάζια απεραντοσύνη του Αιγαίου και τη γειτονική Σύρο. Θα βαδίσετε από αγροτικούς δρόµους και θα διασχίσετε γεφύρια µέσα σε καταπράσινο τοπίο. Το τµήµα αυτό της διαδροµής συνδέεται µε την παλιά αρτηρία Χώρας-Ξώµπουργου, η οποία καταλήγει στη Χώρα, περνώντας δίπλα από το τείχος της Αρχαίας Τήνου στη θέση «Πόλες» και από τα κατάλοιπα του Πεισιστράτειου υδραγωγείου. Αν θέλετε να ακολουθήσετε ολόκληρη τη διαδροµή θα ξεκινήσετε από το Χατζηράδο ή τον Κτικάδο, θα περάσετε µέσα από τα ερείπια παλιού χωριού, και στη θέση Σµουρδιά θα κατηφορίσετε στο λιθόστρωτο Μονοπάτι Ξώµπουργου-Χώρας. Μια υπέροχη διαδροΜή για όσους τους γοητεύει η αρχαιολογία.
5 ΦΑΛΑΤΑΔΟΣ - ΒΩΛΑΞ - ΓΡΙΖΑ - ΣΚΛΑΒΟΧΩΡΙΟ – ΑΓΑΠΗ
Η διαδροµή αυτή οδηγεί από τα «Πάνω» στα «Κάτω Μέρη» της Τήνου, ξεκινώντας από το βόρειο άκρο του Φαλατάδου και συγκεκριµένα τον Καθλικάρο και καταλήγοντας στο χωριό Αγάπη. Θα διασχίσετε ένα µοναδικό τοπίο µε τεράστιους γρανιτόλιθους, θα φτάσετε στο χωριό Βωλάξ. Στη συνέχεια, προχωρώντας στην περιοχή Γρίζα, κατά µήκος της ρεµατιάς µε πρίνους, σκίνα και πικροδάφνες, θα βρεθείτε στο χωριό Αγάπη, µε τα πέτρινα γεφύρια, τους πολλούς περιστεριώνες, τις φραγκοσυκιές και τις αµυγδαλιές. Με µια µικρή παρέκκλιση, µπορείτε να επισκεφτεί το µικρό Σκλαβοχωριό, γενέτειρα του ζωγράφου Νικολάου Γύζη.
6 ΣΤΕΝΗ - ΠΟΤΑΜΙΑ - ΜΑΡΟΥΛΗ – ΛΥΧΝΑΦΤΙΑ
Από τη Στενή, κεφαλοχώρι της Τήνου, Μπορείτε να ακολουθήσετε το λιθόστρωτο µονοπάτι που κατηφορίζει νοτιοανατολικά µε κατάληξη στην καταπράσινη και ήσυχη παραλία της Λυχναφτιάς. Στην πορεία θα συναντήσετε το χωριό της Ποταµιάς µε τις ρεµατιές του, θα περπατήσετε στο παλιό Μονοπατάκι της «Τάρταρης», αφού πρώτα διασχίσετε το πέτρινο γεφύρι και, κατηφορίζοντας προς Μαρούλη (υπέροχο φυσικό τοπίο), θα συναντήσετε παραδοσιακούς περιστεριώνες µέσα σε περιβόλια. Στη θέση «Νερόµυλος» αξίζει να σταµατήσετε για να ξαποστάσετε και να θαυΜάσετε τον παλιό οικισµό µε το νερόµυλό του. Το τέλος της διαδροµής είναι η µαγευτική παραλία της Λυχναφτιάς µε τα πολύχρωµα βότσαλα, τα πράσινα νερά και θέα στη βόρεια Μύκονο.
7 ΜΥΡΣΙΝΗ - ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ - ΚΟΡΥΦΗ ΤΣΙΚΝΙΑ
Η διαδρομή αυτή οδηγεί στην κορυφή του Τσικνιά (726µ ύψος), βουνού µε µύθους γύρω από το όνοµά του. Ξεκινώντας από το χωριό Μυρσίνη παίρνετε το µονοπάτι προς «Ξωκόπι» που οδηγεί στους πρόποδες του βουνού. Στη θέση «Μάρµαρα» αρχίζει η ελικοειδής ανάβαση προς το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, για να καταλήξει στην κορυφή του Τσικνιά. Εδώ θα σας καταπλήξει η θέα που ανοίγεται µπροστά σας σε όλη την Τήνο και το Αιγαίο Πέλαγος µε τα γύρω νησιά.
8 ΔΥΟ ΧΩΡΙΑ - ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ - ΚΟΥΝΑΡΕΣ - [ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ] - ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ
Με αφετηρία το «γλυστέρνι», την κάτω βρύση των Δυο Χωριών, ακολουθήστε το παλιό φιδωτό µονοπάτι και κατηφορίστε την πλαγιά έχοντας κατά τη διαδρομή σας απεριόριστη θέα στη θάλασσα. Μπροστά απλώνονται τα βοσκοτόπια της «Μανταλούς», ενώ τριγύρω υπάρχουν διάσπαρτα ξωκλήσια και ελαιώνες. Φτάνοντας στο Μοναστήρι της Φανερωµένης και στη θέση «Κουναρές», αξίζει να κάνετε στάση για να θαυµάσετε το τοπίο και να αποθαυμάσετε τα κατάλοιπα του αρχαίου αγροτικού οικισµού. Μετά τις Κουναρές, η διαδροµή διχάζεται σε δυο κλάδους: ο ένας οδηγεί στην Αγία Βαρβάρα και ο άλλος –η κύρια διαδροµή- στο γραφικό λιµανάκι του Αγίου Σώστη, µε ωραία παραλία.
9 ΚΑΛΛΟΝΗ - ΑΕΤΟΦΩΛΙΑ - ΚΟΡΗΣ ΠΥΡΓΟΣ - ΣΤΑΥΡΙΑ - ΜΟΝΗ ΚΑΤΑΠΟΛΙΑΝΗΣ - ΠΛΑΤΙΑ – ΠΥΡΓΟΣ
Αυτή η µεγάλη και εξαιρετικού πολιτιστικού ενδιαφέροντος διαδροµή, που οδηγεί από τα Κάτω Μέρη στην Έξω Μεριά, θα σας δώσει την ευκαιρία να αποκτήσετε µοναδικές εµπειρίες, γνωρίζοντας την ανεξερεύνητη πλευρά της Τήνου. Θα ξεκινήσετε από την Καλλονή, ένα πολύ όµορφο χωριό, όπως προδίδει και το όνοµά του, θα ανηφορίσετε προς την Αετοφωλιά µε την ωραία θέα και τη γραφική πηγή, θα διασχίσετε το λιθόκτιστο γεφύρι και θα φτάσετε στους Αγίους Αναργύρους και στα Πυργιά, όπου υπάρχουν ερείπια από τους ελληνιστικούς χρόνους. Προχωρώντας πάντα στη βόρεια πλευρά της Τήνου µε τις απότοµες πλαγιές και την άγρια νησιωτική φύση, και έχοντας δεξιά του το πέλαγος θα σταµατήσετε στην τοποθεσία Κόρης Πύργος, για να απολαύσετε το µοναδικό τοπίο του λαγκαδιού της Χαλακιάς και αγροικίες χτισµένες πάνω σε αρχαίο οικισµό, καθώς και στα Σταυριά, έναν άλλο σηµαντικό αγροτικό οικισµό. Σε όλη τη διαδροµή το τοπίο είναι ξερό µε χαµηλή βλάστηση και χωράφια µε τις χαρακτηριστικές πεζούλες χτισµένες µε ντόπιο πέτρωµα. Ο επόµενος σταθµός είναι το Μοναστήρι της Καταπολιανής χτισμένο το 18ο αιώνα. Βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού στην περιοχή των Υστερνίων και έχει υπέροχη θέα στα χωριά της Έξω Μεριάς και πηγή µε δροσερό νερό. Στη συνέχεια η πορεία είναι καθοδική προς το χωριό Πλατιά µε το ηρώο του, αφιερωµένο στους πεσόντες Πανορµίτες, και τελικό προορισµό, τον Πύργο, το µεγαλύτερο χωριό της Τήνου. Εδώ θα περπατήσετε τα µαρµαρόστρωτα δροµάκια, θα επισκεφτείτε τα Μουσεία Χαλεπά και Πανορµιτών Καλλιτεχνών, τη Σχολή Καλών Τεχνών, το νεκροταφείο του χωριού µε τα υπέροχα γλυπτά του, το νέο Μουσείο Μαρµαροτεχνίας, θα θαυµάσετε τα σπάνιας ομορφιάς Μαρμάρινα υπέρθυρα, και θα ξαποστάσετε στην γραφική πλατεία του χωριού µε τον υπεραιωνόβιο πλάτανο.
10 ΚΑΡΔΙΑΝΗ - ΙΣΤΕΡΝΙΑ - [ΟΡΜΟΣ ΙΣΤΕΡΝΙΩΝ] - ΒΕΝΑΡΔΑΔΟΣ - ΠΥΡΓΟΣ - ΜΑΡΛΑΣ - ΜΑΜΑΔΟΣ
Με αφετηρία την Καρδιανή, καταπράσινο χωριό στη νοτιοδυτική πλευρά της Τήνου, που «κρέµεται» κυριολεκτικά στην πλαγιά βουνού µε µοναδική θέα στο πέλαγος και τη Σύρο, θα προχωρήσετε παράλληλα µε την επαρχιακή οδό προς τα Υστέρνια, µεγάλο και όµορφο χωριό, όπου αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να περπατήσετε στα µαρµαρόστρωτα δρομάκια, να επισκεφθείτε το Μουσείο Υστερνιωτών Καλλιτεχνών και την περίτεχνη καθεδρική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Μπορείτε επίσης να κατηφορίσετε στο λιθόστρωτο δροµάκι µε τα σκαλοπάτια προς τον Όρµο των Υστερνίων. Από εκεί, συνεχίστε προς τον Πύργο, περνώντας από το γραφικό χωριό Βεναρδάδο, που βρίσκεται σε ρεµατιά µε πλατάνια. Αφού εξερευνήσετε το µεγαλύτερο και ωραιότερο χωριό της Τήνου, τον Πύργο, διασχίζοντας αρχικά την παλιά λιθόστρωτη αρτηρία που οδηγεί στον Πάνορµο, ακολουθήστε την ανηφορική διακλάδωση προς το Μαρλά, και το Μαµάδο, το δυτικότερο οικισµό του νησιού, µε υπέροχη θέα προς το Στενό Τήνου-Άνδρου και την Άνδρο.
ΠΗΓΗ : http://www.golden-greece.gr/places/kyklades/tinos/paralies_tinos.php
