Σμαρδιακιανός.: Δημοτικό σχολείο Σμαρδακίτου 1950

Μέσα από εδώ θα ξεκινήσουμε ένα αφιέρωμα στο χωριό μας και θα γίνεται με όσο το δυνατόν πληρέστερο τρόπο. Ιστορικά αλλά και φωτογραφικά.

Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα το πατέρα Μάρκο Φώσκολο που μας παραχώρησε μέρος από το βιβλίο του "ΜΙΚΡΉ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΟΥ ΣΜΑΡΔΑΚΊΤΟΥ ΤΗΝΟΥ"

http://smardakito.blogspot.gr/2012/09/26-2012.html

Θα ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώην δημοτικό σχολείο του χωριού που οι ενέργειες ξεκινάνε από το 1950 και πλέον είναι και σε άσχημη κατάσταση.

Κάνοντας αυτό το αφιέρωμα θέλουμε να δείξουμε την ευγνωμοσύνη για όσους συντέλεσαν στην δημιουργία του και που όλα αυτά τα χρόνια στόλιζε το μικρό μας χωριό και ελπίζουμε ότι σύντομα θα βρεθεί λύση υπό άλλη χρήση γιατί για σχολείο και πάλι είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο και να αποκτήσει και πάλι την αίγλη που του αξίζει.

Προς το παρόν περιμένει καρτερικά κάποιος από τους αρμόδιους να ενδιαφερθεί για αυτό.

Χρονικό της ίδρυσης του Δημοτικού Σχολείου Σμαρδακίτου Τήνου

Έτος 1950. Το χωριό Σμαρδάκιτο δεν έχει Δημοτικό Σχολείο. Οι τριάντα μαθητές του

αναγκάζονται να φοιτούν στο πλησιέστερο Σχολείο, στο χωριό «Κάμπος». Μεγάλη

ταλαιπωρία γι αυτούς να μεταβαίνουν κάθε πρωί με τα πόδια και με αντίξοες καιρικές

συνθήκες (κρύο, βροχή, χιόνια, ζέστη) μισή ώρα δρόμο. Για να συντομεύουν την

απόσταση δεν πήγαιναν από τον βατό κανονικό δρόμο, αλλά από τα δύσβατα μονοπάτια,

ανεβοκατεβαίνοντας τις ομπατές (είσοδοι χωραφιών) και περνώντας μέσα από το λαγκάδι

στα «Καταφύλια» με τον κίνδυνο να παρασυρθούν από το ορμητικό ρέμα τις βροχερές

μέρες του χειμώνα.

Προοδευτικοί και ευέλπιδες οι κάτοικοι του χωριού με πρωτοπόρο τον Αντώνη Δαβερώνη

(Σμυρνιό) δραστηριοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας κάθε μέσο, ιδίως πολιτικό και με τη

βοήθεια του τότε βουλευτή Κυκλάδων, τον Τήνιο Πάρι Λιαρούτσο, πέτυχαν την ίδρυση

Δημοτικού Σχολείου στο χωριό Σμαρδάκιτο το 1951 Φ.Ε.Κ. (273/8.10.1951).

Αμέσως προσπάθησαν να βρουν δάσκαλο που να δέχεται να διορισθεί προσωρινά για να

λειτουργήσει γρήγορα το Σχολείο. Υποσχέθηκαν μάλιστα στην προϊσταμένη Αρχή ότι θα

τον πληρώνουν οι ίδιοι μέχρι να γίνουν επίσημοι διορισμοί δασκάλων από το Κράτος. Τότε

απευθύνθηκαν στην αδιόριστη δασκάλα κ. Ορσαλία Απέργη, η οποία δέχτηκε τους όρους

και με τη σύμφωνη γνώμη του προϊσταμένου της Επιθεωρητή Στοιχειώδους Εκπαίδευσης

Περιφερείας Σύρου διορίστηκε με το με Αριθ. 1864/12/12/1951 έγγραφο της Επιθεώρησης,

ως έκτακτη και προσωρινή δασκάλα στο Σχολείο Σμαρδακίτου.

Την πρώτη Σχολική Εφορεία την αποτελούσα ο Μιχαήλ Φώσκολος, ως πρόεδρο και ο

Αντώνης Δαβερώνης ως ταμίας και μέλη γονείς των μαθητών. Κάθε μήνα, περιφέρονταν

στα σπίτια του χωριού για να εισπράξουν το ποσό που αναλογούσε στον καθένα για να

συμπληρωθεί ο μισθός της δασκάλας. Αυτό κράτησε για επτά (7) μήνες, από το Δεκέμβριο

1951 μέχρι τον Ιούνιο του 1952. Σαν διδακτήριο χρησιμοποιήθηκε το Παπαδικό (σπίτι

του παπά) του χωριού. Μεταφέρανε θρανία από το γειτονικό Σχολείο, αγοράσθηκαν

τα απαραίτητα βιβλία του γραφείου και το σχολείο άρχισε να λειτουργεί κανονικά τον

Δεκέμβριο του 1951.

Όμως, επειδή δέχονταν πιέσεις από την Προϊστάμενη Αρχή, έπρεπε επειγόντως να

βρεθεί οικόπεδο για την ανέγερση Διδακτηρίου όπως είχαν υποσχεθεί. Μετά από πολλές

προσπάθειες πείστηκε ο Πέτρος Καυκαλάς (ή Χιώτης) να παραχωρήσει ένα χωράφι του, το

οποίο κρίθηκε κατάλληλο για την ανέγερση Διδακτηρίου με το έγγραφο αριθ. 113146/29/

11/1952.

Το Μάρτιο του 1953 λαβαίνει τον μόνιμο διορισμό της, στο Σχολείο Σμαρδακίτου η κ.

Ορσαλία Απέργη και από τότε αρχίζει ο αγώνας για την εξεύρεση πόρων για την ανέγερση

Διδακτηρίου.

Οι κάτοικοι, πρόθυμοι ήταν πάντα στο κάλεσμα της δασκάλας να προσφέρουν την

προσωπική τους εργασία οι ίδιοι και τα ζώα τους για τη μεταφορά των οικοδομικών υλικών.

Δύσκολα τα χρόνια! Ας σημειωθεί ότι ο αμαξωτός δρόμος δεν υπήρχε τότε. Αλλά και οι

γυναίκες δεν έμεναν άπραγες. Κάθε Κυριακή μαζεύονταν στο οικόπεδο για να σπάσουν

με σφυριά τις μεγάλες κοτρόνες σκληρής πέτρας (άξαχας) που μετέφεραν οι άντρες από

μακριά για να τις μετατρέψουν σε χαλίκι.

Δάσκαλοι που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Σμαρδακίτου – Τήνου:

1. Ορσαλία Απέργη (1951 έκτακτη) 1953 Μόνιμη. 2. Αριστοτέλης Δεληγιάννης (κοινοτικός)
3. Νανά Βουτσίνου 4. Ιωάννα Δεσύπρη
5. Στυλιανός Δεσύπρης 6. Εμμανουήλ Επτακοίλης
7. Θεόδωρος Παπανδρέου 8. Αθανάσης Ευστρατίου
9. Κων/να Γρυπάρη 10. Ιωάννης Ξηρουχάκης
11. Αριστείδης Μπούτας 12. Γωγώ Σανταμούρη

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΣΜΑΡΔΑΚΙΤΟ,

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ

(Όλες οι τάξεις)

1. Αντώνης Ιγν. Βιδάλης 2. Κατερίνα Λεον. Βιδάλη

3. Μαίρη Ιγν. Βιδάλη 4. Μαρία Ιακ. Δασύρα

5. Μαριγούλα Αντ. Δελλατόλα 6. Αντώνης Φραγκ. Κρητικός

7. Μαρία Πέτρου Κρητικού 8. Ιωσήφ. Π. Κρητικός

9. Κονκέπτα Ιωσ. Ρεμούνδου 10. Ιωσήφ Ιωσ. Ρεμούνδος

11. Αντώνμης Γ. Ρεμούνδος 12. Μαρία Γ. Ρεμούνδου

13. Ματθαίος Γ. Ρήγος 14. Ισίδωρος Γ. Ρήγος

15. Αντώνης Γ. Ρήγος 16. Αντώνης Αντ. Πιπέρης

17. Πέτρος Γ. Φιλιππούσης 18. Κατίνα Γ. Φιλιππούση

19. Καίτη Θωμά Φιλιππούση 20. Γεωργία Ι. Φιοράντη

21. Μαίρη Μιχ. Φωσκόλου 22. Αντωνία Ζάννε Φωσκόλου

23. Αντώνης Εμμ. Φώσκολος 24. Μάριος Αντ. Δασύρας

25. Μαριάννα Μάρ. Φωσκόλου 26. Γιάννης Θ. Φώσκολος

27. Μαρία Μ. Πιπέρη 28. Φραγκίσκος Μ. Πιπέρης

29. Ειρηναίος Αντ. Δαβερώνης 30. Μαρία Γ. Φιοράντη

Σήμερα το Δημοτικό Σχολείο του χωριού είναι έρημο και σχεδόν ερειπωμένο…

Χάσκουν τα παράθυρα και οι πόρτες του στο κενό. Ευτυχώς υπάρχουν παιδιά ακόμα στο χωριό για να γεμίζουν με τις χαρούμενες φωνές τους και τα παιχνίδια τους το δρόμο και τη «μπασκέτα» που τους έφτιαξε ο Σύλλογος. Δε φτάνουν, βέβαια, για να μπορέσει να λειτουργήσει ένα σχολειό. Έτσι, καθημερινά ένα αυτοκίνητο τα μεταφέρει στο απέναντι χωριό των Λουτρών, όπου συγκεντρώνονται στο φιλόξενο χώρο της Σχολής των Ουρσουλινών τα παιδιά απ’ όλα τα δημοτικά διαμερίσματα του πρώην Δήμου Εξωμβούργου. Άλλα ακόμα παιδιά,

Σμαρδακιανά κι αυτά, που κατοικούν με την οικογένειά τους έξω από τα όρια του οικισμού,

φοιτούν στα σχολεία της Χώρας. Ανταμώνουν όλα μαζί κάθε Κυριακή και τις γιορτές στο

κοινό χωριό τους για να λάβουν ενεργό μέρος στη Θ. Λειτουργία. Σ’ αυτά έπεσε ο κλήρος να

δώσουν ένα αύριο και μια συνέχεια στο χωριό τους…

Οι καιροί αλλάζουν. Και κάποιες φορές είναι δύσκολοι. Όπως και στις μέρες μας.

Υπήρξαν και άλλες εποχές, επίσης δύσκολες. Στο τέλος μετρά όποιος δεν παραδίδεται

στους «καιρούς», αλλά προσπαθεί να τους αλλάξει προς το καλύτερο.

ΟΡΣΑΛΙΑ ΚΡΗΤΙΚΟΥ

Το Μάιο του 2008 η Σοφία Παπαχρήστου συμπεριλαμβάνει το χωριό μας στο σενάριο της κωμωδίας που γύριζε στο νησί μας.

Διάφορα μέρη του όμορφου νησιού μας μπαίνουν στο "στόχαστρο" των γυρισμάτων της σκηνοθέτη όπως Κολυμπήθρα, Αποθήκες, Λιβάδα, Λουτρά, Βωλάξ.

Μεταξύ άλλων λοιπόν και το χωριό μας στο οποίο τα γυρίσματα έγιναν στο σχολείο.

Ένα σχολείο που έκλεισε γιατί δεν έμειναν πια παιδιά στο χωριό...

Για να σώσει το κεφάλι του, εν μέσω απολύσεων, ο Πέτερ, μηχανικός σε μια πολυεθνική με αμφίβολες περιβαλλοντιικές ευαισθησίες, αναλαμβάνει την επίβλεψη της κατασκευής ενός ευρωπαϊκού έργου για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Πέρα Κάσσιρο, μια ασήμαντη κουκίδα στο χάρτη, χαμένη κάπου στο Αιγαίο.

Πολύ σύντομα μετά την άφιξή του στο νησί, ο Πέτερ ανακαλύπτει ότι οι συνθήκες απέχουν παρασάγκας απ΄ αυτά που υπολόγιζε: το μοναδικό χωριό δε διαθέτει παρά μία μόνο τηλεφωνική γραμμή, ηλεκτρικό ρεύμα όποτε δεν τους το κόβουν οι προαιώνιοι εχθροί τους από τη Χώρα και ούτε ίχνος υποδομής.

Η καταπληκτική θεία-Μαριάννα - η κατσίκα - και τα κατορθώματά της.

Από τα γυρίσματα της ταινίας ΜΠΙΛΟΜΠΑ της Σοφίας Παπαχρήστου, στην Τήνο.
Τρυφερή κωμωδία με περιβαλλοντικό μήνυμα.
Παίζουν: Δηήτρης Πιατάς, Ιωάννα Πιατά, Βασίλης Γιαβρής, Νίκος Ζωιόπουλος, Αννα Δελαπόρτα, Βασίλης Νανάκης, Τάσος Αντωνιάδης Στο ρόλο του Πέτερ ο LarsBrygmann , στο ρόλο της Αρετής η Mechthild GrossmannLARS BRYGMANN, MECHTHILD GROSSMANN.

Επιπλέον, οι λιγοστοί αλλά ιδιόρρυθμοι Περακασιώτες δε γουστάρουν τους ξένους, προτιμούν την ησυχία τους, τη «Μπιλόμπα» τους και να εισπράττουν χρήματα από τις τοπικές αρχές για έργα που δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν στον αιώνα τον άπαντα.

Ο Πέτερ,βέβαια, δεν είναι τύπος που το βάζει κάτω εύκολα.

Ενώ ο καιρός περνάει, γνωρίζει και εντυπωσιάζεται από την μυστηριώδη Αρετή, αλλά παρά τις προσπάθειές του το έργο πάει απ΄το κακό στο χειρότερο και αναγκάζεται να εγκαταλείψει το νησί.

Λίγο μετά την επιστροφή του στην εταιρεία όμως, τα γεγονότα παίρνουν μιά αναπάντεχη τροπή και ο Πέτερ βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα σοβαρό ηθικό δίλημμα: να συμβάλει στο να χρησιμοποιήσει η πολυεθνική το έργο στην Πέρα Κάσσιρο ως βιτρίνα για την επεξεργασία των τοξικών αποβλήτων της ή να σώσει το νησί που έχει πια μπεί στην καρδιά του;